veiligheid

Tegenwoordig zijn er verschillende soorten actieplannen, opgesteld vanuit overheidsinstanties, ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme. Gezinsondersteuners, wijkagenten en andere professionals met een sociaal-maatschappelijke achtergrond worden gezien als de belangrijkste contactpersonen om in gesprek te gaan met ouders, familieleden en jongeren.

Het proces van radicalisering is echter veel complexer. Het bestrijden ervan is zo gecompliceerd, omdat radicalisering een breed werkveld beslaat. Radicalisering is te benaderen vanuit verschillende invalshoeken, namelijk: religieus, ideologisch, sociaal-maatschappelijk, psychologisch en criminologisch. Daarnaast hebben het proces van globalisering, geopolitieke ontwikkelingen en de politiek-bestuurlijke lijnen ook veel invloed op het radicaliseringsproces.

Als we realistisch naar dit probleem kijken, dan kunnen we constateren dat oplossingen voor radicalisering gefragmenteerd zijn. Er zijn dus alleen deeloplossingen te vinden.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan we de vijf invalshoeken, zoals boven beschreven, nader bespreken met elkaar en gaan we op zoek naar de onderlinge verbanden. Als professional krijgt u meer inzicht in de complexiteit van radicalisering en u bent beter in staat om de omgang met radicalisering (beleidsmatig) uit te voeren.

Er bestaan verschillende theorieën die het radicaliseringsproces beschrijven. In grote lijnen komen de theorieën allemaal op hetzelfde neer. Wij behandelen het staircase model dat werd ontwikkeld door Prof. F. Moghaddam. Hij gebruikt de metafoor van een smaller wordende trap die naar de terroristische daad boven in het gebouw leidt. De trap leidt steeds naar een hoger gelegen verdieping. Of iemand op een bepaalde verdieping blijft of naar een hogere verdieping gaat, hangt af van de beïnvloedingsfactoren op die verdieping.

Dit alles is echter geen automatisch proces. In de praktijk zal het zo zijn dat een grote groep personen op een bepaalde verdieping zal blijven of zelfs terug naar een lagere verdieping zal gaan. De groep die het volledige proces doorloopt is zeer klein.

Het staircase model bestaat uit zes verdiepingen, te weten:

1e Ontevredenheid van mensen in de maatschappij 2e Op zoek zijn naar gerechtigheid en rechtvaardigheid 3e Gefrustreerd zijn omdat de acties onvoldoende resultaat opleveren 4e Lid worden van een radicale groep met gelijkgestemden 5e Uitgangspunten en doelstellingen worden gezien als legitiem 6e Plegen van een terroristische daad

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Gedurende de training worden de treden van het staircase model nader uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden. Dit heeft als doel om de fasen in het proces van radicalisering in de praktijk goed te kunnen herkennen.

Professionals ontmoeten dagelijks verschillende mensen. Tijdens een ontmoeting kan de professional signalen zien die erop wijzen dat een persoon mogelijk radicaliseert. Het is belangrijk dat men dan weet hoe men de signalen van radicalisering moet herkennen en hoe men erop moet reageren. Daarnaast zijn er ook professionals die met ketenpartners casuïstiek bespreken en personen duiden aan de hand van signalen.

Belangrijk is dat de professional zich ervan bewust is dat door zijn of haar manier van reageren en acteren een persoon gestopt kan worden in het radicaliseringsproces. Ook dient de professional zich goed bewust te zijn dat hij of zij zelf beïnvloed kan worden door bijvoorbeeld de berichtgeving in de media of door persoonlijke ervaringen, hetgeen invloed kan hebben op het duiden van een persoon.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Als onderdeel van de training gaan we hier aan de slag met praktijk casuïstiek. U krijgt de gelegenheid om vanuit uw eigen referentie de zogeheten ‘rode vlaggen’, de mogelijke signalen van radicalisering, te ontdekken.

Voorts krijgt u een lijst van mogelijke indicatoren, die we voor deze training hebben ingedeeld naar de zes fasen van het staircase model van Prof. F. Moghaddam. De lijst van mogelijke indicatoren zijn deels afkomstig van bestaande lijsten en deels op basis van opgedane ervaringen en eigen onderzoek van Derwish Advice De lijst zal u helpen om signalen van radicalisering beter te kunnen beoordelen en een indicatie te geven van waar in het proces van radicalisering een persoon zich zou kunnen bevinden.

De democratische rechtsorde zegt dat ze ruimte geeft voor verschillende leefwijzen. De ruimte is echter begrenst wanneer bepaalde gedragingen en uitingen op gespannen voet staan met de normen en waarden van de democratie. De Nederlandse kernwaarden worden daarom actief uitgedragen en beschermd ter ondersteuning van de open Nederlandse samenleving. Wanneer wij de politiek-bestuurlijke lijnen volgen, dan blijkt het vooral gericht te zijn op problematische gedragingen die gemotiveerd worden door bepaalde vormen van het Salafisme.

Sinds oktober 2015 zijn er verschillende moties betreffende het Salafisme aangenomen. Enkele voorbeelden van aangenomen moties door de Nederlandse Regering zijn:

• Het weren van Salafisten bij asielzoekerscentra.
• Opstellen van een openbare lijst van Salafistische organisaties.
• Weren van Salafisten binnen de Defensieorganisatie.
• Bewerkstelligen dat overheidsorganisaties geen partner-, samenwerkings- of subsidierelatie met Salafistische organisaties aangaan en bestaande relaties beëindigen.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan we praktijkvoorbeelden behandelen van onwenselijke gedragingen. Vervolgens gaan we uitwerken welke mogelijke maatregelen je zou kunnen treffen. De gedragingen en de te nemen maatregelen gaan we uiteenzetten in verschillende categorieën, variërend van het bewust nastreven van maatschappelijke isolatie tot het plegen van geweld.

Op deze manier gaat u zich bekwamen om op een afgewogen en effectieve manier op problematische gedragingen te reageren op basis van feiten.

Het woord ‘Salaf’ of ‘vroege moslim’ betekent in de traditionele Islamitische leer, iemand die binnen de eerste 400 jaar na de Profeet Mohammed (sav) gestorven is. De term ‘Salafist’ is later in gebruik genomen door de later verschenen moslims, die een nieuwe beweging begonnen en met de naam Salafisten trachtten iets te willen zeggen. Volgens de Salafistische ideologie is een Salafist dan ook iemand met speciale kennis, of een die de mogelijkheid heeft het geloof te belijden van de Salaf’s boven de meerderheid van de gewone moslims. Daarbij hebben ze ook zelf gekozen leiders van de laatste tijd. De controversiële geleerden worden door Salafisten boven de erkende niet controversiële geleerden, zeer geprezen.

De geleerden van de klassieke soennitische Islam verwerpen het gedachtengoed van de Salafisten; de huidige Salafisten stammen niet uit de tijd van de Salaf’s, zij zijn geen vertegenwoordigers van het geloof en worden niet gezien als volwaardige autoriteiten door de mensen van de soenna. Een van de (vele) fundamentele verschillen is dat de Salafisten haat uitdragen naar de vier Soennitische rechtsscholen, de twee scholen van theologische tradities en alle scholen van zelfreiniging (soefi ordes). Daarnaast bestempelen Salafisten andere moslims als ongelovigen (takfir).

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens het seminar of als onderdeel van de training krijgt u kennis over de belangrijkste fundamentele verschillen tussen de klassieke Soennitische Islam en de Salafi beweging.

Door inzichten te verkrijgen in deze materie en door de verschillen te kunnen benoemen, zult u in staat zijn om op gedegen wijze een Salafist te kunnen onderscheiden van bijvoorbeeld een orthodoxe moslim. Hierdoor bent u in staat om ‘geradicaliseerden’ beter te duiden aan de hand van kennis en brondocumenten. Door de opgedane kennis en inzichten kunt u zelf een religieus/ideologisch gesprek aangaan met de ‘geradicaliseerde’ ofwel uw partners voorzien van advies.

Daesh is de Arabische benaming van ISIS. Daesh is een jihadistisch-salafistische militie en een zelfbenoemde staat, die delen van Syrië en Irak omvat. Het gebied waar Daesh actief is, is het gebied dat vroeger de Levant heette. Daesh streeft naar een kalifaat, een staat die door een kalief wordt geregeerd.

Sinds 2014 werft Daesh actief jonge mannen om voor de organisatie te strijden. Een deel van deze mannen zijn geradicaliseerde moslims, maar een ander deel bestaat uit nieuwe bekeerlingen die zich voelen aangetrokken tot de eenvoudige extremistische boodschap van Daesh.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan we de wereld van Daesh uiteenzetten met aandacht voor:

• De ontstaansgeschiedenis van Daesh
• De organisatie en functionaliteit van Daesh
• De pull en push factoren
• De beschikbare middelen van Daesh
• De opmars van Daesh
• Coalities tegen Daesh
• Tegenstrijdige belangen
• De kanteling van Daesh en de gevolgen voor Europa en NL

Jihadisme is een ideologische stroming binnen de politieke Islam en is gebaseerd op de Salafistische leer. Deze ideologie streeft naar een mondiale heerschappij van de Islam en de heroprichting van de Islamitische Staat. De ideologie wil dit bereiken door middel van een gewapende strijd. Het lijkt paradoxaal, echter jihadisme heeft niets te maken met het voeren van jihad.

Jihad betekent ‘moeite doen, je inzetten voor’. Alle geleerden van de klassieke Islam zijn het tot nu toe met elkaar eens over wat jihad inhoudt en wanneer jihad mag worden uitgeroepen. Deze geleerden hebben de betekenis van jihad onderverdeeld in veertien categorieën. Slechts één categorie gaat over de jihad met het zwaard. Dit houdt in dat het in oorlogstijd is toegestaan om jezelf, je familie en anderen te verdedigen tegen de agressor. Het gebruik van geweld dient te stoppen wanneer de agressor is gestopt ofwel is overmeesterd.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan we de termen verder uiteenzetten en gaat u kennis opdoen van in welke situaties de jihad mag worden uitgevoerd en wanneer niet. We maken gebruik van de actualiteiten in de wereld, met name van de oorlog in Syrië en Irak.

Voor professionals zal de uiteenzetting van de jihad bijdragen om de motivatie van (potentiële) uitreizigers goed in te schatten en te begrijpen. Ook kan het helpen om de personen in het radicaliseringsproces te doen stoppen.

Het lijkt erop dat de samenleving door beïnvloeding en beeldvorming en door angstgevoelens voor de terreurgroep Daesh / ISIS in een sneller tempo verhardt. Media spelen daarbij een belangrijke rol. Verslaggevers en redacties bepalen goeddeels of een item of issue nieuwswaardig is of niet. Zij bepalen ook of een nieuwsbericht, met de daarbij behorende nieuwskop, in een negatief daglicht geplaatst wordt of niet. Dit heeft invloed op de lezers en op hun onveiligheidsgevoelens. Of daarmee de angstgevoelens en het gevoel van onveiligheid worden opgelost, valt te betwijfelen.

Derwish Advice heeft recentelijk een onderzoek verricht naar de invloed van de geschreven media. Dit onderzoek geeft antwoorden op de vraag op welke wijze rechts-liberale bladen berichten over Daesh / ISIS en jihadstrijders en welke gevolgen de berichtgeving heeft op de onveiligheidsgevoelens van haar lezers. De kern van de conclusie van de centrale vraag bevat tien punten. Enkele uitkomsten van het onderzoek zijn:

• De nieuwskoppen van de onderzochte mediabladen bevatten nauwelijks gegrondheid, maar wel heel veel losse beweringen.
• De onveiligheidsgevoelens van de lezers worden door berichtgevingen over Daesh / ISIS versterkt.
• De veiligheidsgevoelens van de lezers worden negatief beïnvloed.
• De negatieve gevoelens van de lezers worden geprojecteerd op de Islamitische gemeenschap.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Op basis van de uitkomsten van het onderzoek worden aanbevelingen gedaan. De aanbevelingen vormen tegelijkertijd goede uitgangspunten voor een discussie of debat.

Tijdens de training leert u welke communicatie strategieën media inzetten om hun verhaal bij de lezers over te brengen. U gaat inzichten opdoen in de wijze waarop nieuwsberichten in de media verschijnen. U gaat de verschillende (politieke) nieuwssoorten leren herkennen.

In een separate trainingsvorm kunnen wij u leren, hoe u nieuwskoppen kunt analyseren. De methode van Derwish Advice is gebaseerd op de Netwerkanalyse van Evaluatieve Teksten van Prof. Dr. Jan Kleinnijenhuis.

Er is veel ophef over de eventuele toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Tegenstanders wijzen steeds op de grote culturele en religieuze verschillen tussen de EU en Turkije. Tevens vinden zij dat Turkije te machtig zou worden bij een lidmaatschap. Eind 2015 zorgde het (voorlopige) plan om samen met Turkije de ‘vluchtelingencrisis’ aan te pakken er echter voor dat de gesprekken met Turkije over een mogelijk lidmaatschap van de EU weer zijn opgepakt. Ook zijn er afspraken gemaakt over het afschaffen van de visumplicht en nieuwe overleggen tussen de EU en Turkije.

Wat is nu de rol en de macht van het huidige Turkije in de regio? Wat is de machtsverhouding tussen de EU en Turkije? Het lijkt er op dat Turkije haar eigen koers gaat varen en afstand neemt van de EU en vice versa, met alle gevolgen van dien…

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens het seminar of als onderdeel van de training worden de volgende onderdelen behandeld:

• Oorsprong van de Turksche volkeren
• Het Osmaanse Rijk
• Het moderne Turkije
• Struikelblokken voor de EU
• De Koerdische kwestie en PKK
• De AK-partij van president Erdogan
• De rol van Turkije in de Syrische burgeroorlog
• De vluchtelingencrisis
• Invloed van Turkije in Nederland
• De invloed van media
• Mislukte couppleging en de Gülen-beweging

De ‘Arabische Lente’ is nooit gearriveerd in Syrië. Integendeel, Syrië wordt momenteel beheerst door allerlei buitenlandse machten en krachtenvelden, die allen op zijn minst opmerkelijk te noemen zijn. De huidige situatie kunnen we als volgt schetsen:

De Syrische president Bashar al-Assad is sinds 2011 met diverse groeperingen in een machtsstrijd verwikkeld. Het staatsleger van Assad bestaat grotendeels uit moslims met een sjiitische achtergrond. Zij worden gesteund door sjiitische organisaties zoals Hezbollah. Ook landen als Iran en Rusland steunen de huidige president. Soennitische moslims verenigen zich in verschillende rebellengroepen, zoals het Vrije Syrische Leger, Jabbat Al Nusra en Daesh/ISIS. Deze groepen zijn erg versplinterd en bevechten elkaar.

Door het toenemende geweld is er sinds 2013 een enorme vluchtelingenstroom op gang gekomen…

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens het seminar, of als onderdeel van de training, gaan we in op de belangrijkste gebeurtenissen in Syrië, namelijk:

• Protesten in Syrië en het ontstaan van de burgeroorlog
• De komst van Daesh / ISIS in Syrië
• Strijd tussen de rebellengroepen
• Strijd tegen president Assad
• De houding van de EU
• De houding van de internationale gemeenschap
• Exodus: de uittocht van Syrische vluchtelingen
• De gevolgen voor Nederland en de EU

Een grimmige burgeroorlog speelt zich af in Syrië. Niet alleen burgers, maar ook kinderen liggen letterlijk onder vuur.

Alleen al uit Syrië zijn miljoenen vluchtelingen gevlucht naar buurlanden als Libanon, Turkije en Jordanië. De helft van deze vluchtelingen is kind. Dat blijkt uit rapportages van Warchild.

Volgens de openbare nieuwsberichten nemen ontwikkelingslanden samen 86 procent van alle vluchtelingen op. Van alle vluchtelingen wereldwijd komt dus maar een zeer klein deel naar Europa en Nederland. In Nederland doorlopen ze een asielprocedure. Wie mag blijven heeft recht op bescherming. Vluchtelingenwerk Nederland helpt bij de asielprocedure en bij de integratie in de Nederlandse samenleving.

Degenen die kritiek hebben op de vluchtelingendeal met Turkije, geven aan dat de overeengekomen afspraken zodanig in elkaar zitten, dat niemand echt verantwoordelijk is voor de vluchtelingen. Niet de lidstaten, niet de Europese Commissie, niet het Europees Parlement. Behalve Griekenland en Turkije.

Onlangs maakte Artsen zonder Grenzen bekend niet langer hulpgeld van de Europese Unie te accepteren uit protest tegen ‘het schandalige beleid dat vluchtelingen moet afschrikken en de steeds verder gaande pogingen om mensen in acute nood buiten de EU te houden.’

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan wij geen politiek bedrijven, maar veeleer de vragen beantwoorden die vaak worden gesteld over de stroom vluchtelingen. U gaat kennis maken met (Syrische) vluchtelingen die hun eigen verhaal aan u zullen vertellen.U krijgt antwoorden op vragen over hoe wij omgaan met vluchtelingen. De vragen die vaak worden gesteld en die wij uitvoerig zullen behandelen, zijn:

• Waar komen al die vluchtelingen vandaan?
• Hoeveel asielzoekers kunnen we aan?
• Hoe fatsoenlijk gaan wij om met vluchtelingen?
• Zijn de meeste vluchtelingen niet gewoon gelukzoekers?
• Waarom reizen veel mannen alleen en laten ze hun gezin achter?
• Zitter er ISIS-strijders onder de vluchtelingen?

• Waar zijn Westerse landen zo bang voor?
• Waarom reageert Europa zo traag?
• Wat houdt de ‘Turkijedeal’ in?
• Waarom vangen de Golfstaten en Saoedi-Arabië zo weinig Syriërs op?

Volgens de officiële cijfers zijn er tot nu toe circa 240 jonge meiden en jongens, mannen en vrouwen vanuit Nederland richting Syrië vertrokken om zich te vestigen in het Kalifaat van Daesh/ISIS, vermoedelijk om daar mee te vechten. Mondjesmaat komen de eerste verhalen van achterblijvers nu in kranten of worden er documentaires over gemaakt. Zij praten openhartig over hun verdriet en over hun onmacht…

Wat wij graag onder de aandacht willen brengen, is hoe de relatie en de verstandhouding van de ouders is geweest met hun uitgereisde zoon of dochter. En, hebben de ouders het vertrek van hun zoon of dochter echt niet zien aankomen? Of konden zij daar simpelweg niets tegen doen? En wat is de rol geweest van de politie en de lokale overheid bij het vertrek van de ‘geradicaliseerde’?

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Derwish Advice beschikt over persoonlijke verhalen en ervaringen van ‘geradicaliseerden’ zelf, maar ook van familieleden van geradicaliseerden, die tot nu toe nauwelijks media aandacht hebben gehad. Onze analyse geeft echter een ander beeld dan wat de mainstream media en menige onderzoeken doen geloven.

Tijdens de training kunt u kennismaken met ‘geradicaliseerden’ of diens familie of andere bekenden, die tegenover u hun eigen perceptie van de werkelijkheid schetsen. De persoonlijke verhalen van deze personen zal bijdragen aan meer nuance in het duiden van het radicaliseringsproces. Daarnaast verkrijgt u meer inzichten in het belevingsproces van ‘geradicaliseerden’ en hun familieleden. Voor professionals zal dit hun deskundigheid bevorderen.

Inlichtingenwerk bestaat vooral uit het detecteren van subjecten en het informeren van instanties. Bij het in kaart brengen van radicalisering, wordt eerst op het niveau van de fenomenen gewerkt, daarna op het niveau van de groeperingen, en vervolgens wordt het individuele niveau in kaart gebracht.

Tijdens de training worden voorbeelden gegeven uit het werkveld van inlichtingendiensten en inlichtingenwerk. De nadruk wordt gelegd op het (niet of niet tijdig) delen van informatie in het kader van de bestrijding van (internationaal) terrorisme in Nederland en daarbuiten. Verder wordt er stilgestaan bij het beïnvloeden en analyseren van menselijk gedrag en de rol van de afzonderlijke politiefunctionaris in dit proces. Ook wordt uitleg gegeven over waarom ‘patroonanalyse’ en ‘indicator & warning’ als voornaamste instrumenten worden ingezet voor inlichtingenanalyse. Het bovenstaande dient te leiden tot het creëren van een voorspellend vermogen op een situatie.

De meerwaarde van inlichtingenwerk schuilt in de volgende aspecten: 1) het (vroeg)tijdig informeren 2) de unieke positie in het werkveld van radicalisering 3) de vertrouwensrelatie met de contactpersonen 4) de doorwerking op het disengagement proces.

Let op: inlichtingenwerk mag niet verward worden met de werkzaamheden van inlichtingendiensten, of het aanleveren van bewijsstukken of beleidsvoorschriften. Het gaat hier om de eigen collega’s, partners en overheidsdiensten bij te staan door het aanleveren van informatie of analyses bij het nemen van beslissingen.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Door meer kennis op te doen en meer inzichten te verkrijgen in inlichtingenwerk zult u een bredere blik verkrijgen in de aanpak van radicalisering. Door (meer) gebruik te maken van inlichtingenwerk zult u beter in staat zijn om snellere en accurate inschattingen te kunnen maken, om op een gepaste wijze te kunnen reageren op een situatie of casus.

Tijdens deze training behandelen we ‘veiligheid’ en ‘cultuursensitiviteit’ eerst afzonderlijk, waarna we deze begrippen aan elkaar koppelen. Het proces van radicalisering wordt benaderd vanuit een integraal veiligheidskundige aanpak. Daarnaast wordt er stilgestaan bij de beeldvorming, de perceptie en het referentiekader van de deelnemer zelf.

‘Veiligheid’ is voortdurend in het nieuws. Veiligheidsproblemen zijn divers van aard en ze worden nog steeds complexer. Dat heeft te maken met de intensivering van betrekkingen tussen mensen in onze samenleving. Radicalisering is daar een goed voorbeeld van. Er zijn verschillende soorten veiligheid. In de veiligheidskunde worden verschillende hoofdthema’s in veiligheid onderscheiden. De vier hoofdthema’s zijn: objectieve veiligheid, subjectieve veiligheid, sociale veiligheid en fysieke veiligheid.

‘Cultuursensitiviteit‘ gaat om het vermogen om culturele verschillen waar te nemen. Een pluralistische benaderingswijze is dan essentieel. Bij een pluralistische basishouding moet je bereid zijn eigen vooronderstellingen en waarden ter discussie te stellen. Het gesprek is erop gericht om samen verder te komen, met (kritisch) respect voor elkaars standpunten. Je kunt alleen verder komen als je weet waarin men verschilt en waarom dat zo is. Het individu staat centraal en niet waar iemand toe behoort . Het gaat er dus niet om of iemand het label ‘geradicaliseerd’ draagt, maar het vergt van de professional een open mens-tot-mens houding.

Wat kunnen wij voor u betekenen:

Tijdens de training gaan wij op interactieve wijze radicaliseringscasuïstiek koppelen aan veiligheid. De vier soorten van veiligheid komen daarin terug. U gaat leren een risicoprofiel en een risicobeheerplan op te maken. Op deze wijze gaat u als deelnemer leren vaststellen wat de verhouding is tussen het beheersbaar maken van een radicaliseringsvraagstuk en het inschatten van de risico’s.

De pluralistische benaderingswijze is een richtinggevend kader voor het ‘kijken naar geradicaliseerden’. Vanuit een pluralistisch denken kan op zoek worden gegaan naar werkbare oplossingen voor dilemma’s, botsende waarden en angstgevoelens uit de weerbarstige praktijk.